İran sinemasının usta yönetmenlerinden Abbas Kiyarüstemi, aynı zamanda ödüllü bir fotoğraf sanatçısı. Kiyarüstemi'nin yol, ağaç, gece, kar temalı 44 fotoğrafı Ankara CerModern'de sergilenmeye başladı. Açılış için Ankara'ya gelen sanatçı, fotoğrafa ve sinemaya dair sorularımızı cevapladı.
Çağdaş İran sinemasının yaşayan en büyük yönetmenlerinden Abbas Kiorastami (Kiya-rüstemi), kış, kar, yıl ve ağaç fotoğraflarından oluşan 44 fotoğraflık sergisini Ankara CerModern'de dün açtı. Sergi için Türkiye'ye gelen Kiarostami, fotoğrafçılığı, sineması, İran ve dünya sineması üzerine düşüncelerini de paylaştı.
Fotoğraflarının, bir ressamın resimleri gibi olduğunu söyleyen ünlü sanatçı, “Tek bir fotoğraf, bir filmin sebebi olabilir. Sinemanın başladığı yer işte tam orasıdır, tek bir fotoğraf.” diye konuştu. Ankara'da sergi açmaktan mutluluk duyduğunu ifade eden Kiarostami, sergisiyle ilgili olarak da, “Sadece Türkiye'de değil, belki dünya çapında ilk kez yapılan bir şey, bu fotoğraflar hiçbir yerde bu şekilde sergilenmedi. Bütün bu fotoğraflar ilk kez bir sergide sergileniyor.” ifadelerini kullandı.
“HER FOTOĞRAF SESSİZ BİR FİLM”
Son birkaç yıldır dünya ve İran sinemasını çok yakından takip etmediğini söyleyen Abbas Kiyarüstemi, bunun sebebi olarak ‘kalite kaybı'nı gösterdi. Sadece ilk filmlerini yapan yönetmenleri ve filmlerini takip ettiğini söyleyen Kiyarüstemi, sinemanın dizi sektöründen olumsuz etkilendiğini düşünüyor: “Sinema, diziler yüzünden gün geçtikçe kalitesini kaybediyor. Eğer bazı gençlerin bağımsız çalışmalarını göz önünde bulundurmazsak, sinemanın biraz diziye doğru kaydığını söyleyebilirim. Ve maalesef bu diziler insanların zevklerini çok fazla değiştirmeye başladı. Bu da sinemanın maalesef çalışmasını çok güçleştirdi. Benim bununla bir sorunum yok tabii. Ama insanlar değişen bu zevkleri sebebiyle sinemaya çok fazla ilgi duymuyor.”
Fotoğraf-sinema ilişkisi üzerine sorulan bir soruya Kiyarüstemi, bu iki sanat dalının ‘ilişkili değil', ‘aynı asalete sahip' olduğunu belirtti. “İlişkili olmalarından ziyade aynı asalete sahipler. Her fotoğraf aslında sessiz bir filmdir. Şunu kabul etmeliyiz, önce bir fotoğraf vardı, daha sonra hareketlenen aslında sinemaya dönüşen bir fotoğraf. Dolayısıyla aynı asalete sahipler.” dedi.
Kiyarüstemi, bir fotoğrafın bir sanatçının görüşünü yansıtıp yansıtmadığının anlaşılması için üzerinden çok uzun zaman geçmesi gerektiğini ifade ederek, “Eskiden böyle bir kanaat vardı. Bir eserin üzerinden 30 yıl geçtikten sonra eğer bu eser güncelliğini koruyorsa, hâlâ ona ilgili aynı şekilde devam ediyorsa o eser derinliği olan, kalıcı olan ve klasiktir. Ben de çalışmalarımda, filmlerimde 30 yıl önceki çalışmalarıma bakıyorum acaba hâlâ kalıcı mı? Hâlâ derin etkiye sahip mi?” değerlendirmesini yaptı.
“FOTOĞRAFÇI İLE ROMAN YAZARI ARASINDA FARK YOK”
Abbas Kiyarüstemi, akıllı telefonlarla çekilen fotoğrafların ‘hedef gözetmeksizin, sadece bir anı ölümsüzleştirmeyi amaçladığı' için fotoğraf sanatçılığı alanına giremeyeceğini savunuyor. İyi fotoğrafçının ve fotoğrafın ‘bakış felsefesinin' olması gerektiğini söyleyen sanatçı, “Sadece güzel fotoğraflar bizi ikna etmez; biz iyi fotoğrafçı arıyoruz.” diyor. “Ben bir fotoğrafçıyım.” diyen Kiyarüstemi, fotoğrafçılığın ‘bakış açısı' gerektirdiğini düşünüyor: “Bence bir fotoğrafçı olmak için bakışın felsefesini öğrenmemiz lazım. Bence bir fotoğrafçı ile bir roman yazarı arasında pek fazla bir fark yok. Nasıl biz bir yazarı birkaç kitabını okuduktan sonra tanıyabiliyor, tarzı öğrenebiliyorsak. Fotoğrafçıyı da onun birkaç eserini bakarak, dünyaya bakışını incelememiz gerekir. Bu ise bir yere giden, yeni şeyler gören, cebinde fotoğraf makinesini taşıyan ve gördüklerinin fotoğrafını çeken kişilerle farklıdır. National Geographic'teki fotoğrafları inceliyorum ama oradaki fotoğrafçıların isimleri aklımda kalmıyor. Çünkü birisi yeni bir yere gidip gördüklerinin fotoğrafını çekiyor, bu sadece National Geographic gibi yerlerde yayınlanacak fotoğrafları kapsıyor.”
Sergi, 10 Nisan'a kadar görülebilecek.
Sanat şiirden etkilenmiyorsa neden etkilenir?
Filmlerinde şiirlere yer vermesinin ‘doğal' olduğunu söyleyen Kiyarüstemi, “Farsça konuşan biz İranlılar, gündelik hayatımızda birçok kez şiir kullanıyoruz. Filmlerimde şiirin kullanılmasının asıl nedeni budur. Başka çarem yok. Bu bir seçim değil. İzleyiciler Farsça konuşan insanlar olduktan sonra filmlerde şiir kullanmak doğal. Şahsi düşüncem eğer sanat şiirden etkilenmiyorsa neden etkilenir?” ifadelerini kullanıyor.
Galceran'ın İspanya başta olmak üzere Avrupa'nın birçok ülkesinde sahnelenen oyunu Türkiye'de de izleyiciyle buluştu. Üstelik birkaç ilke daha sahne olarak. Mesela turneler vasıtasıyla çok defa İstanbul'a gelen Ankara Sanat Tiyatrosu ilk kez İstanbul için bir oyun sahnelemiş oldu. Güven Kıraç uzun bir aradan sonra tiyatro sahnesine çıktı. Dolayısıyla oyunun geçtiğimiz salı günü yapılan prömiyeri epeyce ilgi gördü. Ankara Sanat Tiyatrosu'nun AYSA Prodüksiyon ile birlikte sahnelediği Kredi, ekonomik kriz dönemlerinde insanların içine düştüğü çaresizliği mizahi bir şekilde anlatırken bu çaresizliğin insan ilişkilerine tuhaf bir şekilde yansıyan tarafına odaklanıyor. 
Kredi perde kapandığında izleyiciye ‘bu akşam ağız tadıyla oyunculuk izledik' dedirten bir performans. Güven Kıraç, 3 bin Euro kredi vermemek için evliliğini tehlikeye atan bir adamın sinir bozucu inadını çok başarılı bir şekilde yansıtmayı başarmış. Uzun süre sahnelerden uzak kaldığına dair ufacık bir emare bile yok. Emre Karayel de ‘hem yakışıklı hem sempatik' adamlara dair o yine sinir bozucu olan kayıtsızlığı ve rahatlığı seyirciye geçiriyor.
Dört yıl sonunda çeviri Kasım 2014'te yayıncıya geldi. Olan da işte o zaman oldu. 24 Kasım 2015'te Suriye sınırında Rus uçağı düşürülünce kitabın yayını başka bahara kaldı. Diana Kalkanoğlu, Facebook adresinden yaptığı duyuruda yaşadıkları üzüntüyü şöyle dile getirdi: “Golden Bridge Ltd. olarak 2016'da kitap yayınlamaya başlıyoruz. Kitap yayını konusunda ilk çalışmamız; Cumhuriyet tarihimizin baskı rekorunu elinde bulunduran rahmetli Turgut Özakman'ın muhteşem “Şu Çılgın Türkler” adlı kitabını Rusya'da Rusça yayınlama çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Özakman'ın tek bir isteği vardı; “Mükemmel bir çeviri istiyorum sadece.” demişti. Çeviri 4 yıl sürdü. Mükemmel olarak tamamlandı, kasımda elimize geldi. St.Petersburg'da bulunan Rusya'nın en büyük yayınevlerinden biri basacak(tı). Uçak düşürüldü, her şey bitti... Şimdilik beklemeye geçtik. Yapabileceğimiz bir şey yok. Bahar 2016'da basılacak ve Eylül 2016'da düzenlenecek Uluslararası Moskova Kitap Fuarı'na katılacaktık. Ve Moskova'da Türk işadamları ve Türk diplomatik temsilciliği tarafından bir de resepsiyon düzenlenecekti. Keşke bu uçak düşürme olayı hiç olmasa idi.” Şu Çılgın Türkler, ilk olarak 2008'de Japonya'da Japonca yayınlanmıştı. Sevinç özarslan istanbul
Sergi, ismini Joni Mitchell'in 1970'te yayınlanan “Big Yellow Taxi” şarkısından, doğanın kıymetinin yok olmadan anlaşılmadığını vurgulayan nakaratından alıyor. Katılan bütün sanatçılar da bu fikre katkı sunuyor. Mark Dion'un “Kar Körlüğü”, Alper Aydın'ın “Taş Kütüphanesi”, Bingyi'nin “Kıyamet” isimli destansı eseri, Jasmin Blasco'nun Pico Studio ile birlikte gerçekleştirdiği “Uzayda Doğmuş İlk İnsan” ve Elmas Deniz'in “İnsansız” ismini verdiği videolar görülmeye değer eserlerden.
